Varant nedir;Varantlar elinde olduğu yatırımcıya dayanak varlığı belirli bir tarihte veya belirlenen tarihe kadar belli bir fiyat aralığında satma veya alma olanağı sağlayan bir yatırım aracıdır.Her varantın daha önce belirlenmiş bir fiyatı vardır ve bir vade sonu vardır vadenin sonuna kadar ise borsada işlem görebilir varantlar en riskli yatırım araçlarıdır dayanak varlığı olarak kastedilen şey ise bir döviz bir hisse senedi veya bir endeks olabilir.
Varantların Genel Özellikleri
Varantların genel özellikleri şu şekildedir;
-Varantı olan kişiye ayrıntıları belirlenmiş bir işlemi gerçekleştirme hakkı verir.İşlemin gerçekleştirilmesi sonucu herhangi bir yükümlülük yüklemez.
-Daha önceden belirlenen bir kullanma fiyatı bulunur ve vadesi bulunur.Kullanmadan önce bir ekonomik değer yani bir kar var ise kullanım sağlanır.
-Alış ve Satış varant’ı olmak üzere iki çeşittir alış varantları herhangi bir dayanak varlığına sahip olmak için alım imkanı sağlar,satış varant’ı ise herhangi bir dayanak varlığını satma hakkı sağlar.
-Amerikan ve Avrupa tipi olmak üzere iki çeşidi bulunur Amerikan tarzı varantlar vadesinin sonu gelene kadar kullanma imkanı sağlar,Avrupa tipi varantlar ise sedece vadesinin sonu geldiğinde kullanılır.
-Ödünç veya açıktan alım satım gibi işlemler müsaade etmez yani kısa süreli işlem yapma imkanı yoktur.
-Yatımcının teminat göstermesine gerek olmaz çünkü yatırımcının herhangi bir yükümlülüğü bulunmaz.
-Nakit olarak uzlaşma ve kaydı teslim etme vardır.
-Dönüşüm oranı bulunur,bu oran bir adet varant karşılığında kaç adet dayanak gösterge alış ve satış işlemi hakkı verdiğini göstermek içindir.
Varant Çeşitleri Nelerdir
Varantlar alış ve satış varantları olmak üzere iki gruba ayrılır ve iki çeşittir alış varantları,dayanak varlığın fiyatının yukarı hareketine yani fiyatının artmasına doğru orantılı olarak hareket eder,satış varantları ise dayanak varlığın fiyatının aşağı hareketine yani fiyat düşüşüne doğru orantılı hareket ederler.Bunu daha iyi anlatmak için hisse senedi üzeriden bir örnek vermekte fayda var örneğin bir şirketin hisse senedi olarak dayanak varlığı olan bir alış varantı hissenin fiyatının yükselmesiyle değer kazanırken,hissenin fiyatının düşmesiyle değer kaybeder diyelimki İş Bankası hisse senedi dayanak varlığı olan bir varant olsun İş Bankası’nın de borsa da ki değeri 5 tl den 5.25 tl ye yükselsin vade değeri yoksa varant taki yükseliş 0.25 tl’dir varantın fiyatı eğer 0.50tl ise aynı varant İş Bankası hissendeki artış 0.75 tl’ye yükselir.Satış varantı ise tam ters yönde hareket ederek daha önce satış fiyatı 0.50 ise 0.25’e geriler.(Bu örnek vade değerinin olmadığı varantlar içindir)
Varantların Alış Ve Satış İşlemleri
Varantların alış ve satış işlemleri hisse senedi alıp satmakla aynıdır bir yatırımcı borsadan nasıl bir hisseyi satıp alıyorsa aynı şekilde varantlar içinde aynı işlemleri uygular sadece bir tek fark vardır oda varantları alıp satarken bir aracı kurumdan işlemleri yapmazsınız da varantları ihrac eden kurumlardan işlemleriniz yapabilirsiniz.V ihraç eden kuruluş aynı zamanda anlık olarak ta varantların fiyatlarında oluşacak fiyat farklarını karşılamak zorundadır.
Varant Kodları Neyi İfade Eder
Hisse senetlerinde olduğu gibi varantlar da da bir kod vardır ve bu kod 5 harften oluşmaktadır.Varant’ların kodlarında yer alan 5 harften ilk ikisi dayanak varlığını,3,harf varantı ihrac eden kurumu son iki harf ise alış veya satış varantı olup olmadığını ifade eder.Eğer son iki harf alfadeki harflerden yarısından önceyse alış varantı,yarısından sonraysa satış varantıdır.
Örnek GAIAC Olan bir kod bize şunu ifade eder dayanak varlığının Garanti Bankası’na ait bir hisse senedi olduğunu,ihrac eden kurumun iş yatırım olduğunu ve bir alış varantı olduğunu ifade eder.
Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.