Temel fonksiyonları halkın tasarruflarını mevduat olarak toplamak ve bunlarla müşterilerine kısa vadeli kredi açmak olan bankalardır. İşlemlerini toplamış oldukları mevduatlarla yaptıkları için bunun gibi bankaların diğer adı da mevduat bankalarıdır.
Ekonomik faaliyetlerin ilerleyebilmesi ve ülkenin parasal düzeninin sağlanabilmesi genellikle merkez bankasının ve ticari bankaların görevidir. Ticari bankaların öncelikli amacı kardır. Bu nedenle normal işletmelere benzerler. Ticari bankalar, her türden mevduatları toplayarak müşterilerine çeşitli hizmetler verirler. Böylelikle hem kendileri kar sağlarlar hem de müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılarlar
Türkiye’nin bankacılık kökeni Osmanlı’ya kadar dayanır. Günümüzde kurulan ilk ticaret bankası Osmanlı Bankası’dır. 1856 yılında İngilizler tarafından kurulmuştur. Daha sonraki yıllarda Ziraat Bankası kurulmuş ve günümüze kadar yapısını koruyarak aynı zamanda geliştirerek günümüze gelmiştir. Günümüze gelinceye kadar kurulan bankaların sayısı artmış ve bugüne kadar hizmet vermeye devam etmiştir.
1980 den sonraki dönemde bankalara faiz oranlarını belirleme yetkisi verilmiştir. Ancak, bankalar arasındaki rekabet faiz oranlarından ziyade hizmet koşulları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bankalar bu konuda yoğun reklam kampanyalarına başvururlar. Sağladıkları çeşitli hizmetler arasında havale yollamak, tahvil ve hisse senedi ihracına aracılık, kiralık kasa servisi işletmek, itfa edilmiş senetlerin bedellerini tahsil etmek gibi faaliyetler bulunmaktadır. Bunun dışında iskonto, açık kredi, döviz ve menkul değer alım satımları gibi faaliyetleri de vardır. Son yıllarda kredi kartları uygulaması ve tüketici kredileri ülkemizde bankacılık faaliyetleri arasında yaygınlaşmaya başlamıştır.
Ticari bankalar müşterilerine hizmet vermelerinin dışında topladıkları fonun bir bölümünü merkez bankasına karşılık olarak ayırmak zorundadırlar. Banka müşterilerinin paralarının korunması amacıyla Merkez bankasının belirlediği mevduat munzam karşılığı ayrılmıştır. Bu tür bankaların kendi müşterileriyle sıkı bir ilişkisi vardır. Bir müşterisinden aldığı tasarrufla diğer müşterisinin kredi olarak verdiği hizmetlerle ihtiyacını karşılar. Bunu yaparken de kendine kar sağlamayı hedefleyerek ve faiz şeklinde komisyonlarla ücretlendirir.
Ticaret bankalarının amaçları aynıdır ama örgütleniş biçimleri farklı olabilir. Her ne kadar farklı örgütlenmiş olsalar dahi temel de fonksiyonları benzerdir. Başlıca fonksiyonlarından biri kaydi para yaratmadır. Diğer banka türlerinden bu özelliği ile ayrılırlar.
Ticari Bankacılığın Görevleri Nelerdir?
Ticaret bankacılığının diğer adıyla mevduat bankacılığının birçok faaliyeti vardır. Öncelikli faaliyeti mevduat toplamadır. Diğer bir faaliyeti ise bunların nakdi ve gayri nakdi olarak diğer müşterilerine sunmasıdır. Bunu da topladıkları mevduatlarla gerçekleştirirler. Bunların yanında ödeme ve fon transfer işlemleri de yaparlar. Özellikle ticarette kullanılan çek, senet ve kambiyo işlemlerini de yürütürler. Genellikle banka denildiğinde akla gelen diğer bir husus ise müşterilerin paralarının saklanmasıdır. Ticaret bankalarının bu tür görevleri de vardır.
Ticari bankalar, yatırım danışmanlığı, portföy işletmeciliği, piyasalarda alım – satım aracılığı, sigorta işlemleri gibi birçok alanda da faaliyet gösterirler. Bunların dışında da faaliyetleri olabilir fakat bu faaliyetlerin kurulca belirlenmesi gerekir. Bütün bu işlemlere bakıldığında banka türlerinin arasında en çok faaliyette bulunan türü mevduat bankalarıdır. Bireysel ve kurumsal müşterileri için kendilerini geliştirerek ilerlerler. Buradaki amaç kar olduğu için bu türde olan bankalar arasında sürekli bir rekabet vardır. Bu yüzden avantajlı hizmetlerle karşılaşma olasılığı yüksektir.
Ticari bankaların bir diğer fonksiyonu ise fon sağlama ve kullanmadır. Fon sağlama işlemini iki türlü kaynakla gerçekleştirebilir. Bunların birincisi öz kaynaklar ikincisi yabancı kaynaklardır. Öz kaynaklar bankaların kendi bünyelerinde sağladıkları fonlardır. Yabancı kaynaklar ise borçlanarak üçüncü kişilerden sağladıkları fonlardır. Fon sağlama işlemlerine ise Angajman denmektedir. Yabancı fon sağlama işlemi tahvil ihracı, merkez bankasından borçlanma ve mevduat kabulü ile gerçekleşir. Fon kullanma işlemi ise Plasman adı altında gerçekleşir. Bu fonların kullanımı da kredi vererek, belli sabit varlıklara yatırım yaparak kullanılırlar.
Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.