Belirli bir zaman dilimi içerisinde parasal değeri eşit olan iki yatırımın oluşturacağı farklı faiz ödemelerini veya para birimlerini karşılıklı olarak değiştiren bir takas sözleşmesidir. Swap sözlük anlamı olarak takas, değiş/tokuş olarak kullanılır. Yatırım yapılan döviz çiftinin birbiri arasındaki faiz farkına göre hesaba negatif ya da pozitif etki eden gecelik taşıma maliyetidir.

Swap Piyasası

Swap piyasasına bankalar, çok uluslu şirketler, devlet ve kamu sektörü kurumları, Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası ve Asya Kalkınma Bankası, fonlar ve diğer para yöneticileri katılabilir.

Swap bedelleri gecelik işlemektedir. Yatırım büyüklüğü ne kadar büyük ya da işlemler ne kadar fazla olursa olsun, o gün içerisinde açılıp kapatılan işlemler swap maliyetine konu olmaz. Swap maliyeti aynı gün içerisinde kapatılmayan işlemler için geçerlidir ve faiz oranları ülkelere göre farklılık gösterir. Hesaplanırken olaya dahil olan ülkelerin Merkez Bankaları’nın açıklamış olduğu resmi faizler baz alınır. Her gece saat 00:00’da hesaplanıp sisteme işlenir. Pazartesi, Salı, Perşembe ve Cuma geceleri 1’er günlük; Çarşamba gecesi ise 3 günlük swap uygulanır. Fakat bu durum ülkelerin piyasalarındaki tatil takvimine göre değişiklik gösterebilir.

Swap piyasasında yatırımcıları korumak ve görecekleri zararı minimuma indirgemek için swap kontratları kullanılır. Bu aynı zamanda risk yönetimini de sağlar. Yatırımcıları değişken faiz oranlarının yaratabileceği muhtemel kayıplardan korur.

Swap kendi içerisinde türlere ayrılır. Bunlar; Faiz swap’ı, Para swap’ı, Emtia swap’ı ve Hisse senedi swap’ıdır.

Faizsiz Swap İşlemleri

Faiz swap’ı, yatırımcının nakit akışı sağlayacağı iki yatırım arasında belirlenen bir zaman dönemi içersinde varsayımsal bir miktarın faiz ödemelerini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir anlaşmadır. Birbirine karşı ters pozisyon almış iki sabit getirili menkul kıymet yatırımı söz konusudur. Bu swapta sabit getirili bono veya tahvil, değişken getirili bono veya tahvile karşı alınır ya da satılır. Değişken faizin yaratacağı kayıplara karşı korunma, nakit akışı ve bilanço yapılandırması, karşılaştırmalı borçlanma avantajlarından yararlanılması ve spekülasyon amacıyla kullanılır.

Döviz swap’ı bir döviz cinsinin, diğer bir döviz cinsine karşı belirli bir vade sonuna kadar geri alınması şartıyla yapılan takas işlemidir. Burada bir para biriminin başka bir para birimine karşı aynı zamanda hem alınıp hem satılması söz konusudur. Kur riski yoktur, sadece faiz riski vardır. Borçlanma maliyetinin düşürülmesi ve kur riskine girmeden ihtiyaç duyulan para birimini sağlamak amacıyla kullanılır. İşlemler 3 aşamada gerçekleştirilir. İlk olarak farklı paralara ihtiyacı olan taraflar ana para transferini yaparlar. İkinci aşamada iki taraf da birbirine diğerinin elindeki para biriminin fonlama maliyetini olan faiz ödemesini yapar. Son olarak kontratın vadesi geldiği zaman, fonlar eski sahiplerine ulaştırılmak üzere yeniden transfer yapılır. Para swap’ı 5 değişik tarzda yapılır. Bunlar; paralel ve karşılıklı krediler swap’ı, sabitten dalgalıya para swap’ı, sabitten sabite para swap’ı, dalgalıdan dalgalıya para swap’ı, bankalar arası yapılan ve sadece iki aşamalı para swap’ı.

Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.