Repo Ne Demektir?

Sabit getiri sağlayan ve yabancı bankaların öncülüğünde kullanılmaya başlayan repo, kısa vadeli yatırım aracıdır. Repo işlemleri geri alma taahhüdü ile yapılan satış işlemi olarak tanımlanmaktadır. Repo işlemini yapan kişi, belirlenen vade sonu geldiği zaman elindeki finansal enstrümanı ilgili bankaya iade eder ve anaparayı faizi ile birlikte geri alır.

Bono ve tahvil gibi menkul kıymetler üzerinde uygulanan repo, banka ile anlaşmaya varılarak yapılmaktadır. İşlem sonucunda alım – satım farkına göre elde edilmiş olan kar hesaplanır ve yatırım hesabına anında yansıtılır.

Repo finansal varlığa yatırım yapılarak, güvenilir bir şekilde ve kısa vadede sabit bir getiriye sahip olunabilmektedir. Repo işlemleri, risk almayı sevmeyen kişiler tarafından tercih edilmektedir. Bunun en büyük sebebi de zarar etme olasılığının çok düşük olmasıdır. Diğer enstrümanlarda zarar oranı çok daha yüksektir. Ancak repo işlemleri, altın işlemlerinde olduğu gibi güvenilir bir liman olarak görülür ve bankanın belirlemiş olduğu fiyat üzerinden gerçekleştirilir. Yatırımcısına dönem sonuna kadar kar getiren repo işlemlerinde, yatırımcının ihtiyacına göre belirlenen vade kısaltılabilmektedir. Ancak yatırımlar ne kadar uzun vadeye yayılırsa, o kadar yüksek oranda getiri sağlanmaktadır.

Repo işlemleri yalnızca tahvil, bono ve hazine üzerinde yapılmamaktadır. Bunların yanında Kamu Ortaklığı İdaresi ve Toplu Konut İdaresi tarafından ihraç edilen borç senetlerine de repo yatırımları yapılabilmektedir. Borsaya konu olmuş menkul kıymetler üzerinde de repo alım ve satımı yapılabilir. Repo işlemlerini tamamı, fiziki olmayan şekillerde yapılmaktadır. Resmi olarak hesaplarda bu araçlara yatırım yapıldığı görülmektedir. Bununla beraber, banka ile düzenlenen makbuzda da yatırım yapıldığı görülmektedir. Repo işlemlerinde belirlenen vade sonunda makbuz bankaya geri verilir ve önceden kararlaştırılan miktarda para kazanılır.

Birikimlerini riske atmadan, sabit bir getiri ile değerlendirmek isteyen kişilerin ilk tercihi olan repo işlemleri, kısa vadede büyük kazançlar sağlamaktadır. Bu anlamda tercih edilebilecek repo çeşitleri bulunmaktadır. Aşağıda bu repo çeşitleri incelenmiştir.

Repo Çeşitleri

Düz Repo

Bir menkul kıymetin, belirli bir tarihte ve belirli bir fiyattan geri alma taahhüdü ile yapılmakta olan satış işlemlerine düz repo denilmektedir. Düz repo ile anlaşma yapılan aracı kuruma belirli bir miktarda ve bir zaman dilimde borç verilmiş olunur. Vade bitiminde ise verilen borç faizi ile geri alınır.

Ters Repo

Düz repo işleminin tam tersi ters repo işlemidir. Paranın kullanılmasına izin vererek ters repo yapan taraf, belirlenen sözleşme tarihinin sona ermesi ile beraber finansal varlığını geri alır. Ters repo yapan kurum ya da kuruluş banka veya borsadır. Biraz karışık gibi görülen ters repo işlemlerinde belirli bir para borç olarak alınmaktadır. Vade bitiminde ise bu borç faizi ile geri ödenmektedir.

Gecelik Repo

Gecelik repo işlemleri sadece 1 günü temsil etmektedir. Gecelik repo, özellikle yabancı ülkelerde en sık kullanılan repo türüdür. Bunun temel nedeni ise likit akışının yüksek olması ile gecelik kazancın artmasıdır. Gecelik repoda valör genel olarak aynı gündür. Ancak bazı durumlarda uzatılabilmektedir.

Açık Repo

Vadesi belirsiz olarak yapılan repo işlemlerine açık repo denilmektedir. Taraflar arasında yapılan sözleşme, herhangi bir tarihte sonlandırıla bilmektedir. Açık repo işlemine konu olan nakit ara ya da menkul kıymet günlük olarak değerlendirilmektedir.

Fiktif Repo

Karşılıksız repo da denilen fiktif repo işlemlerinde iki durum söz konusu olmaktadır. Birinci durumda; işleme konu olan sermaye aracı, satışı yapan tarafın portföyünde olmasa da işlem gerçekleşmektedir. Bu işlemde yatırım aracı el değiştirmemektedir. Yatırım aracı yerine makbuz ya da dekont el değiştirmektedir. İkinci durumda ise aynı tutar ile tanımda olan menkul kıymet, birden çok gerçek kişiye birden çok işlem yapılarak satılmaktadır. Bu durumda da işlemlerin biri gerçek, diğerleri ise hayaldir.

Repo ile Nasıl Kazanç Sağlanır?

Uzun vadeli yatırım yapmak istemeyen kişiler, güvenli bir kazanç sağlamak için repo işlemlerine başvururlar. Özellikle enflasyonun yüksek olduğu zamanlarda gerçekleştirilen repo işlemi, iyi bir getiri sağlamaktadır.

Repo işlemlerinde kazanç sağlanabilmesi için enflasyon dönemlerinde 1 haftalık repo işlemlerinde bulunulması gerekmektedir. Bu sayede kısa vadede elde edilmek istenen ek gelir kazanılabilir. Faiz oranlarının düştüğü dönemlerde ise repo işlemlerinden uzak durulmalıdır. Oranların düşmesi ile getiri oranı da düşecektir.

Bir önceki yazımız olan Ticaret Borsası Nedir? Ne İşe Yarar? başlıklı makalemizde ticaret borsası işlevleri, ticaret borsası ne işe yarar ve Ticaret borsası nedir hakkında bilgiler verilmektedir.