Negatif Faiz Nedir Ve Neden Uygulanır?

Özellikle 2015 yılından bu yana negatif faiz oranı gündemi oldukça meşgul ediyor. Şimdilerde Avrupa’da birçok merkez bankası negatif oranlara düşürdüğü politika faizlerini yani negatif faiz oranı denilen uygulamayı bir süredir zaten uygulamaktadır. Bu durumun uygulanmasındaki amaç kimine göre son dönemlerde durgunluk yaşayan ekonomiye bir nebze de olsa can vermek kimine göre ise de yabancı paranın diğer yatırımlara yönlendirilmesi amaçlandığı içindir.

Eğer ki negatif faiz oranları uygulanırken hedeflenen amaç gerçekleşir ise bu merkez bankaları için bir devrin bitip başka bir dönemin başladığı anlamına gelir. Fakat rüzgar tersine de esebilir bu durum da negatif faiz oranları ters tepmiş olacaktır.

Son olarak 2016 ocak ayı başlarında Japon merkez bankası negatif faiz oranı uygulamasına geçerek herkesi şaşırttı.

Ne Zaman Uygulanmaya Başladı?

Ekonomiyi hareketlendirmek amacı ile yapılan bu uygulama eğer tutarsa aslında banka müşterisi artsa da paranın yastık altında kalma olasılığı yüksektir. Çünkü negatif faiz oranından basitçe anlaşılması gereken şudur. Banka bünyesindeki müşterisine der ki paran bende kalacaksa eğer ben bu paraya faiz vermem çünkü banka faiz oranları negatif düzeydedir yani ben negatif faiz oranı uyguluyorum. Hatta paran bende kaldıkça senden para bile alacağım. Hali ile bankalardan para kaçıp kasalarda saklanma ihtimali yüksek gibi görünüyor. Bu nedenle aslında negatif faiz oranlarında beklenen faydadan çok zararları gündemi meşgul etmektedir. Aslına bakarsanız bu uygulamayı tercih eden ekonomiler için çok da sağlıklı ekonomiler demek pek de mümkün olmayacaktır. Yani bu uygulamayı daha çok finansal yani ekonomik krizle karşı karşıya olan ülkeler daha çok tercih ediyorlar.  Eskiden ülkelerde herhangi bir ekonomik bir sıkıntı ile karşı karşıya gelindiğinde faizler en fazla sıfıra kadar indirilirdi. 2008 krizinde bu yana uygulana gelen bu yöntem ilk kez FED tarafından başlatılmıştır. Bir nevi söz ile yönlendirme politikası olarak da ifade edilebilir. Bu sebepledir ki banka faiz oranları hesaplamaları yeniden yapılmak zorunda oldu. Ülkemizde de Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının para yönlendirme politika araçları arasında yer almaktadır.

Negatif Faiz Oranı Uygulayan Ülkeler

Aslına bakarsanız İsviçre Danimarka gibi gelişmiş ülkelerin yanı sıra birçok Avrupa ülkesi de bu yöntemi uygulamaya başladı. Uzak doğu ülkelerinden Japonya da negatif faiz oranlarından yana olan ülkelerden biri durumunda.

Her ekonomik kriz sonrası yeni politikalar geliştiren ülkelerin Negatif faiz oranları kavramını da zaten bir kriz sonrası ortaya atmışlardır. Bunun yanı sıra aslında negatif faiz oranları uygulayan ülkeler bu durumdan olumsuz etkilenmeyip aksine hedeflenen amaca ulaşmışlardır. Şu an bu politikayı uygulayan ülkelerin faiz oranları yüzde -1,25 seviyelerinde iken bu durumun zamanla daha da düşeceği belirtiliyor beklenen rakamlar -4 ile -5 seviyelerinde olacak gibi görünüyor.

Negatif Faiz Oranları Neden Uygulanır?

Aslında Çin kaynaklı finansal gelişmeler, talebin hala istenilen düzeyde olmaması, enflasyon oranlarının yine istenilen düzeylere çekilememiş olması, Avrupa ülkelerinin finansal olarak pek de iyi olmayan bir dönemden geçiyor olması gibi birçok finansal faktör bir araya gelince ülkeler ekonomilerini canlandırmak açısından bazı yöntemler aramaya başlamışlardır. Dediğimiz gibi aslında bir ülkenin negatif faiz oranı uygulaması demek ekonomisinin pek de iyi olmadığı anlamına gelmektedir.

Gelişmiş ülkeler de hala bu uygulamadan yana olduklarına göre henüz krizin etkilerinden kurtulamamışlar demektir. Haliyle banka faiz oranları negatif düzeye çekildi.

Durgun ekonomilerin canlanması için uygulanmış bu yöntem bakalım beklenen düzeye çıkacak mı yoksa ters etki mi gösterecek.

Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.