Döviz, forex piyasasında işlem yapanların en çok rağbet gösterdiği yatırım aracıdır. Döviz üzerinden işlem yaparken döviz kurlarındaki yükseliş ve düşüşler kazanç elde edilmesini sağlıyor. Döviz kuru, bir birim ülke parasının başka ülke parası cinsinden fiyatını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Peki döviz kurlarındaki yükseliş ve düşüşü etkileyen faktörler hangileridir?

Arz ve Talep

Finans piyasaları da emtia piyasları gibi arz ve talebe göre şekillenir. Bir döviz cinsine arzın yüksek olduğu durumlarda döviz fiyatları aşağı, talebin yüksek olduğu durumlarda ise yukarı yönlü hareket eder. Bu durum cari açıkla da yakından ilintilidir. Döviz kuru neden yükselir? sorusunun cevabı da burada yatmaktadır. Cari açık ülkede harcanan dövizin ülkeye giren dövizden fazla olduğu durumlarda aradaki farkı ifade eder. Yani cari açık varsa ülkede döviz arzı düşük demektir. Bu da doğal olarak döviz fiyatlarının yükselmesine neden oluyor.

İhracata Dayalı Ekonomik Büyüme

Ekonomik büyüme döviz kurlarındaki hareketlerde büyük rol oynar. Burada ekonomik büyümenin niteliği önemlidir. eğer ekonomik büyüme iç tüketime dayalı bir büyümeyse ve ihracat rakamları düşükse o ekonomide döviz kurları yukarı yönlü hareket edecektir. Türkiye ekonomisinin sorunu ve dövizdeki yükselişin nedenleri bu faktöre dayanmaktadır. Tam tersine, ekonomik büyüme ihracat ve uzun vadeli sermaye yatırımlarına bağlıysa bu ekonomide döviz kuru düşük olacaktır.

Para Arzının Artması ve Enflasyon

Ülke ekonomisinde para arzı ekonomik büyümeye oranla daha fazla artarsa enflasyon ortaya çıkar. Enflasyon para biriminin alım gücünün düşmesidir. Böylece, o ülke parası değer kaybeder ve bu durum döviz kuruna da yansır.

Faiz Oranları

Faiz oranlarının yüksek olması ülkeye sermaye girişini artırır. Kar amacı güden her kişi ve kuruluş daha yüksek faiz getirisinin olduğu yerlerde parasını değerlendirmek ister. Peki, faize bağlı olarak döviz kuru neden düşer? Bu yüzden de faizin yüksek olduğu ülkelerde döviz girişinin hacmi de yüksek olur. Döviz girişinin çok olması döviz arzının yüksek olması anlamına gelmektedir. Böylece, döviz kuru aşağı yönlü hareket eder. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken husus, yüksek faiz oranlarının ülkedeki üretime yönelik yatırımları olumsuz etkilemesidir. Bu da uzun vadede ihracat rakamlarını olumsuz etkileyecektir. Bu yüzden de faiz oranları ile üretime yönelik yatırımların hacmi arasındaki denge göz önünde bulundurulmalıdır.

Politik Etkenler

Bir ülkenin içinden geçtiği politik süreç döviz kurunu etkilemektedir. Siyasi istikrarsızlıkları hüküm sürdüğü ülkelerde döviz kuru yukarı yönlü hareket eder. Siyasi çalkantılar yatırımların azalmasına, ihracatın düşmesine ve ekonomide gerilemeye neden olur. Fakat bu durum daha çok sağlam ekonomik yapıya ve gerekli miktarda döviz rezervine sahip olmayan ülkeler için geçerlidir. Ülkenin ekonomik altyapısı sağlam olduğu sürece siyasi sorunlar o kadar ciddi bir etki göstermez ve etkinin hissedilmesi için siyasi istikrarsızlığın uzun vadeli olması gerekir.

Tüm bu faktörlerin yanı sıra dolaylı olarak döviz kuruna etki eden fakörler de var. İşsizlik oranı, üretici fiyatları endeksi, enerji fiyatları, tarım ücreleri endeksi vs. gelmektedir. Örneğin, enerji fiyatlarının yüksek olması Türkiye gibi enerji ihtiyacının neredeyse tamamını ithalatla karşılayan ülkeler açısından döviz talebini artırarak döviz kurunda yukarı yönlü harekete neden olmaktadır. İşsizlik oranlarının yüksek olması ise iç tüketimi düşürerek büyümeyi olumsuz yönde etkilemektedir.

Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.