Amerikan Doları USD Nedir

Günümüzde en güçlü ekonomi olan Amerika Birleşik Devletleri’nin kendi gibi güçlü olan para birimi Amerikan doları nedir? Doların tarihçesi nasıl seyir etmiştir? Günümüzde para piyasasının ve finans piyasasının vazgeçilmez değer ölçüm ve yatırım aracı olan Amerikan doları, yanında Kanada ve Avustralya doları da vardır. Bu para birimleri de oldukça değerli para birimlerinden olan majör para birimleri arasındadır. Dolar aynı zamanda diğer ülke para birimlerinin, ülke ekonomilerinin, tüm menkul ve gayrimenkullerin değerlemesinde uluslararası bir standart para birimi olma özelliğine de sahiptir. Dolar fiyatları dünyanın ekonomisinin ölçümlerinde de belirli standartları olan bir para birimidir.

DOLAR’IN TARİHÇESİ

Doların tarihçesi incelendiğinde ilk ortaya çıkışının 1500’lü yılları gösterdiğini söylemek mümkündür. Hatta doların doğduğu yer olarak Avrupa ülkelerinden Çek Cumhuriyetinin adı da geçmektedir. O dönem Orta Avrupa ülkelerinin altın sikkeden gümüş sikkeye geçişlerinin olduğu dönemdir. Bu geçiş sırasında bazı sorunlar oluşmuştur. O dönem altının değerli oluşu gümüş sikkelerin daha büyük üretilerek piyasaya sürülmesini gerektirmiştir. Ardından Almanya ve Çek Cumhuriyeti ara bölgesinde olan St. Joachimsthal kasabası gümüş sikkeler açısından popülerliği sayesinde gümüşün de isim babası olarak kalmıştır. Bu kasabada kullanılan gümüş sikkelere kısaltma isim olarak “thaler” denilmiştir. Diğer Orta Avrupa ülkelerinde de popüler olan bu sikkelere ayrıca “daaler”, “tolar”, “tallero” ve “dollar” denilmiştir. İspanyolların yeni kıta hevesi ile gittikleri Güney Amerika’da gümüş bulmaları ile bu “thaler” ifadesi Amerika kıtasına da gitmiştir. Ardından İspanyollar ile İngilizler Kuzey Amerika’da işbirliğine gittiler ancak yapılacak ticarette para birimi açısından sıkıntılar yaşadılar. 1776 tarihinde ise İngiliz kolonileri bağımsızlıklarını ilan ettiler ve birçok vatandaşın kullandığı dolar kullanılmaya başlanıldı. Son olarak da 1792 yılında varılan anlaşma ile dolar kullanımı resmileşti.

İLK DOLAR NE ZAMAN BASILDI

Dolar nedir denildiğinde gidilecek tarih 1600’lü yıllardır. İlk banknot olarak 1690 yılında basılıp kullanıldığı bilinir. 1739 yılında ise Benjamin Franklin’ne ait olan ve Philadelphia’da bulunan matbaasında doların, doğa manzaralı olarak basıldığı bilinmektedir.

GÜNÜMÜZE KADAR DOLAR

Amerika’daki ilk ulusal banka “The Bank of North America”, 1781 yılında faaliyete başlamıştı. Dolar fiyatları bu tarihle beraber hükümet adına görev yapan bankanın görevinin devam ettiği 1913 yılına kadar banka tarafında belirlenmiştir. 1792 yılında alınan kararla ABD darphanesi kuruldu ve para çıkarma kanunu yürürlüğe girdi. İlk kağıt para basımı ise 1861 yılında darphane tarafından yapıldı. 1861 yılından bu yana basılan tüm ABD banknotları günümüze kadar kabul edilerek gelmiştir. 1913 yılında Amerikan Merkez Bankası Kanunu ile birlikte Federal Reserve Bank ülkenin merkez bankası görevini yapmaya başlar. Bu banka dolar tarihçesi içerisinde Amerikan Merkez Bankası Banknotları adıyla yeni paraları tedavüle sunar. 1929 yılına kadar bu şekliyle basılan dolar, üretim maliyetini düşürmek adına da %30 daha küçük üretilir. Dolar nedir denildiğinde üzerinde yazan “In God We Trust” (Tanrıya Güveniyoruz) yazısına 1955 yılında karar verildiği ve dağıtıma çıkarıldığı bilinmektedir.

DOLAR BANKNOTLAR VE BASIM YILLARI

1950’li yıllarda basılan yeni banknotlar 100 dolarlıktı. 1997 yılında 50 dolar,1998 yılında ise 20 dolar sisteme girmiştir. Dolar fiyatları ağırlık kazandığı 2000’li yıllarda ise 10 dolar ve 5 dolar banknotlar da tedavüle bu şekliyle çıkarılmıştır. Doların basımındaki tasarım değişiklikleri sahte para olmaması için 7 ile 10 yıl arasında değiştirilmektedir. 2011 yılında “Yeni Benjaminler” denilen yeni 100 dolarla basıldı. Amerikan dolarının Bretton Woods sistemi ile yakın ilişkisi vardır. Bu nedenle sistem ile uluslararası ticaretin yaygınlaşması için 1944 yılından sonra, ticarette para birimlerinin birbirlerine çevrilmesinde dolar standart olarak kullanılmıştır.