Spekülasyon Nedir?

Spekülasyon borsada piyasada oluşan dalgalanma veya durulma durumlarını iyi değerlendiren kişilerin, risk alarak kendilerine kazanç elde etmeleri durumudur. Spekülasyon yapmak bir suç değildir veya yasak değildir. Devlet nezdinde bir yaptırımı yoktur. Hatta spekülasyon borsa ve piyasa için iyidir. İnsanlar spekülasyon yarattıkça menkul kıymetler olması gereken değere ulaşırlar. Spekülasyon yapabilmek için borsa ve piyasa hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.

Spekülatör Nedir?

Spekülatör spekülasyon yaratan ve bundan kazanç sağlayan kişidir. Spekülatörler menkul kıymetleri ucuz zamanlarında alıp daha ileri tarihlerde pahalıya satmayı hedefleyerek spekülasyon yaparlar. Yapılan işin spekülasyon olması için en ucuz zamanında satın almak ve alınan menkul kıymetin parladığı döneme kadar sabretmek gerekir. Spekülatörler piyasayı güzel tahmin edebilen kişilerdir. Spekülatörlerin kar edebilmesi için alış fiyatının satış fiyatından daha az olması gerekmektedir.

Eğer aldığı fiyattan daha az fiyata satmak durumunda kalırsa spekülatör zarar etmiş olur. Bu durumda piyasa tahminleri tutmamış demektir. Spekülatörler için piyasa tahminleri hayati derecede önemlidir. Spekülasyon tanımından hareketle spekülatör bilgisine ve yeteneğine güvenerek risk alan ve bundan kar elde edebilen kişidir diyebiliriz. Spekülatörlük işinde garanti bir kazançtan söz edemeyiz. Kazanç için her şey spekülatörün yeteneğine ve bilgisine bağlıdır. Kar elde etmek için risk aldığından spekülatörler arbitrajcılardan farklıdır. Arbitrajcılarda fiyat farklarından yararlanarak kar ederler.

Bu fiyat farklılıkları kıymetli madenler, döviz usulü para değişimi, tahviller veya hisse senedi olabilir. Arbitrajcı risk almaz. Bunun sebebi bu değişimin bir anda olmasındandır. Arbitrajcının elde ettiği kar alış fiyatı ile satış fiyatı arasında oluşan farktır. Aradan bir süre geçmesi beklenmez, tahminler yapmak gerekmez. Arbitraj durgun piyasalarda iş yapar, hareketli ve işleyen bir piyasada alım satım için tek bir fiyat bulunur. Bu sebepten dolayı işleyen ve hareketli piyasalarda arbitraj üzerinden gelir elde etmek mümkün değildir.

Dünyanın bilinen en ünlü spekülatörü George Soros adlı kişidir. Bu kişi kara çarşamba diye bilinen ekonomik kriz dönemlerinde 1 günde 1 milyon dolar kazanmıştır. 1992 tarihinde gerçekleşen bu olayda George Soros dünyanın en ünlü spekülatörü olmuş ve İngiliz bankalarını boşaltan, soyan adam olarak tarihe geçmiştir.

Spekülatör Nasıl Olunur, Spekülatörler Ne Yapar?

Spekülatör olmak borsa hakkında biraz okuyup yazan her kişinin aklından geçmiştir. Spekülatörler öncelik olarak medyayı yönlendirir ve yönetir. Medyada borsa hakkında çıkan haberler spekülasyon

yapabilmek için yanlış kaynaklardandır. Medyadaki borsa haberleri spekülatörler tarafından yönlendirilmektedir. Pek çok insan borsayı, altını, doları televizyondan yani medya kanallarından takip eder. Televizyondan alacağı kötü haberler doğrultusunda elindekileri çıkartır veya biraz daha beklemeye karar verir.

Spekülatörler medyaya, izleyenler gibi kendini düşünerek değil izleyenlerin ne düşündüğünü tahmin etmeye çalışarak yaklaşır. Böylece eldeki dövizin çıkıp çıkmayacağını piyasada nasıl bir dalgalanma olacağını önceden sezmek ve buna göre bir pozisyon almak durumundadır. Spekülatörler hava koşullarını bile takip eder. Hava koşulları insan psikolojisini en çok etkileyen etmenlerden biridir. Profesyonel bir spekülatör hava durumunun bile piyasa hareketleri ile doğrudan alakalı olduğunu bilir. Piyasa hareketleri doğrultusunda hareket edeceği için havanın insanları bunalttığı veya rahatlattığı dönemleri tahmin etmeye çalışır ve buna göre davranışlarını düzenler.

Spekülatörlerin en çok yaptıklarından biri de siyaseti takip etmek ve kullanmaktır. Siyasetle ilişiği olmayan bir spekülatör düşünülemez. Ülke ekonomisi ülke siyaseti ile doğrudan bağlantılıdır. İyi yönetilen bir ülkede muhtemel olarak ekonomi de yoluna girecek ve dövizde dalgalanmalar en aza inecektir. Ancak kötü yönetilen bir ülkede ekonomi tahmin etmesi en zor gelecek tahminlerindendir. Özellikle savaş, terörizm saldırıları gibi durumlar ülke ekonomisini en kısa yoldan etkileyen ve yönlendiren konulardır. Savaş zamanı alınan ve satılan hisse senetlerini spekülatör analiz eder ve takip eder. Yatırımcılar ise spekülatörlerin aksine olaylara daha sabırlı yaklaşmak durumundadır.

Spekülatör olmak için en önemli adımlardan biri de zaman algısıdır. Spekülatörler zamanı iyi kullanmak zorundadırlar. Zamanla yarışan spekülatörler tahminleri ile zamanı tutturamazlarsa büyük zararlara uğrayabilirler. Yalnızca tahminler yapmak önemli değildir, zamanında tahmin etmek ve tahmine göre harekete geçebilmekte çok önemlidir. Tahminleri ekonomistlerde her gün gazetelerde veya televizyon programlarında yapmaktadır. Hatta bazı ekonomistlerin hemen hemen her dediği bir kaç ay sonra piyasa hareketlerinde göze çarpmaktadır. Ancak spekülatörler için bu yeterli değildir.

Spekülatörlük keyifli, stresli ve risk alınan bir iştir. Sürekli bir satranç masasını yönetmeye benzer. Sürekli olarak bir sonraki, daha sonraki ve yine daha sonraki adımı düşünmek ve tahmin etmek durumundasınızdır. Spekülatörler borsa oynayan kişilerdir. Spekülatörler kısa vadeli planlar yaparlar ve kazanç sağlamayı hedeflerler.

Manipülasyon İle Spekülasyon Arasında Fark Var Mıdır? Varsa Nedir?

Manipülasyon hile kullanarak yönlendirmelerde bulunmaktır. Manipülasyon yanlış bilgiler yayarak ve yatırımcı kişileri yanlış yönlendirerek yapılır. Böylece yatırım yapılacak hisse senedi suni olarak hareketlenecek buna sebep olan manipülatör de kar elde edecektir. Manipülatörler genellikle yalnız çalışmazlar bir grup olarak çalışırlar.

Manipülasyon spekülasyonun aksine yasaktır ve tanımı piyasa dolandırıcılığıdır. Sermaye piyasası kanunu manipülasyonun yasal bir suç olduğunu belirtmiştir. Manipülasyonun cezası 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Manipülasyonlar için ‘içeriden öğrenip ticaret yapanlar’ denebilir, spekülasyonda böyle bir durum söz konusu değildir. Spekülasyonda yatırımcılar yanlış yönlendirilmez, yatırımcıları aldatmaya yönelik bir harekette bulunulmaz. Manipülasyon bir piyasa için istenmeyen yasaklı bir durumken spekülasyon piyasanın ihtiyacıdır ve zaman zaman spekülasyona ihtiyaç vardır. Yoğun bir şekilde yapılan alım satımlar Sermaye Piyasası Kurulu tarafından dikkatle izlenir ve incelenir. Bu izlemenin sebebi manipülasyonu engellemektir. Manipülasyon kanıtlanması zor bir harekettir. Bu sebeple uzun süreler incelemek ve izlemek önemlidir. Manipülasyonun engellenmesi yatırımcıyı korumak amaçlıdır.

Spekülasyon Nasıl Yapılır?

Spekülasyon daha önce de bahsettiğimiz gibi riskli bir iştir. Spekülatör olması için kişinin en az 1 yıllık bir borsa tecrübesine sahip olması şarttır. Spekülasyon yapabilmeniz için piyasa hakkında doğru bir tahmin yürütebilmek şarttır. Doğru tahminler yürütmek her zaman mümkün değildir. Ancak spekülatörün bilgisi ve deneyimi doğrultusunda çoğunlukla doğru tahminler yapılabilmektedir.

Spekülatörlerin yaptıkları spekülasyonlar sonucunda borsanın ve dolayısıyla piyasanın hacmi genişler. Yatırımcılar daha fazla pozisyon yakalarlar ve bunları duruma göre açma kapama yoluna giderler. Ekonomiler iyi yönde ilerliyor ise bu dönemlerde yatırımcılar daha fazla yatırım yaparlar. Böyle dönemler çoğu spekülatörün borsadan büyük paralar kazandığı dönemlerdir. Ancak rüzgâr her an ters yönden esebilir.

Spekülatör 2 şekilde yapılır. Bunlardan biri için piyasanın durgun olmasına biri içinse dalgalı bir dönem seyretmesi gerekmektedir. Fiyatların dalgalı devam etmesi gereken durumda uygulanan spekülasyonun adı istikrar bozucu spekülasyondur. Bu durumda fiyatların dalgalı olması fiyatların devamlı artacağı hissini oluşturur. Böylece yatırımcıların talebi artar.

Fiyatların istikrarlı bir şekilde devam etmesi gerektiği spekülasyon çeşidi ise istikrar sağlayıcı spekülasyondur. Bu spekülasyonda alım ve satım arasında bir denge sağlanması amacı vardır. Denge yakalanması için değeri düşen bir menkul kıymete denge yakalanması için alım yapılır. Böylece alım yapılan menkul kıymet veya hisse senedi denge sağlayarak yükselir ve yükselmeye devam eder.

Bir önceki yazımız olan Borsa Temettü Nasıl Alınır-Hesaplanır? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.