Şirket ortaklarının dönem içerisinde ettiği kardan pay alma hakkına temettü denilmektedir. Temettü şirketlerin çıkardıkları hisse senetlerinin ortaklara sağladığı haklardır. Temettü hakkına sahip olan ortaklar dönem içinde elde edilen kardan kendi haklarını alır. Ortakların kardan ne kadar pay alacağı hisse senedi miktarına göre belirlenir. Temettü şirketlerin bedelsiz sermaye arttırımına gitmesinden dolayı hisse senedi olarak dağıtılmaktadır. Temettü değerleri belirlenince, ortaklara şirket değeri üzerinden yeni hisse senetleri dağıtılır. Ortaklar hisse senetlerine yatırım yapmaya devam ettiği sürece kardan pay alma hakkına sahip olurlar. Şirketler, hisse senedi ve nakit olarak iki farklı türde temettü dağıtabilirler.
Temettü Dağıtımı Nedir Ve Nasıl Dağıtılır?
Şirketleri yıl içerisinde ettiği net dönem karından vergi ve ödemelerinin tutarları çıkarıldıktan sonra kalan tutarın minimum % 20′ sini dağıtmasına temettü dağıtımı deniliyor. Temettü dağıtımı yatırımcıların temettü dağıtan işletmelere güvenmesi nedeniyle önemli olmuştur. Temettü verimliliği yüksek olan işletmeler yatırımcılar tarafından tereddütsüzce tercih edilir. Uzun vadeli hisse senedine sahip olan yatırımcılar ise temettü verimliliği yüksek olan işletmelerle hem temettü kazancı, hem de sermaye elde etmiş olurlar. Şirketlerin ödeyecekleri temettü, işletmenin yıllık dönem net karı üzerinden vergiler ve giderlerin çıkarılmasıyla belirlenir. Şirketin giderleri ve vergileri çıkartıldıktan sonra geriye kalan karın % 20 ‘den az olmamak şartıyla ortaklara hakları dağıtılır. Genellikle tamamı nakit ya da hisse senede olarak dağıtılsa da bazen de bir kısmı nakit, bir kısmı da hisse senedi olarak dağıtılabiliyor. Kar payının hisse senedi olarak dağıtılmasının nedeni ise işletmelerin bedelsiz sermaye artırımına gitmesinden dolayıdır. Buna benzer bir dağıtımda kar payı tutarı eklenince işletmenin değeri üzerinde hisse senedi dağıtılmaktadır.
İşletmeler Hangi Aylarda Temettü Verir?
Şirketler temettü ödemelerini genellikle Mayıs ayında yapar Bunun sebebi ise, ” hesap dönemini takip eden 5. ayın sonuna kadar” şartının olmasıdır.
Temettü Verimi Nedir, Nasıl Ortaya Çıkar?
Şirketin hisse senedi fiyatına göre ne kadar temettü dağıtacağını gösteren orana temettü verimi denir. Şirketin düzenli olarak temettü vermesinin dışında IMKB yatırımcıları için dikkat edilen konuda yüksek temettü verimliliği ortaya çıkar. Temettü veriminde hisse senedi fiyatı borsadaki güncel fiyata göre değil, yatırımcının hisse senedini satın aldığı fiyat üzerinden hesaplanır. Bu durumda her yatırımcının temettü verimini farklı olduğunu ifade eder. Temettü verimlerini karşılaştırmak için de hisse senetlerinin yılbaşındaki fiyatı ya da temettü hesaplama tarihine kadar ki ortalama fiyat üzerinden hesaplanır ve çıkan oran ise yatırımcının temettüler de yılda ne kadar gelir elde edeceğini gösterir. Yatırımcı temettü verimini piyasadaki diğer şirketlerle karşılaştırarak, temettü verimi yüksek olan şirketleri tercih etme hakkına sahiptir. Ayrıca yatırımcılar temettü verimini diğer yatırım araçlarının karları ile karşılaştırarak, nereye yatırım yapacaklarını karar vermede özgürdürler.
Temettü Alma Hakkına Nasıl Sahip Olunur?
Temettüyü hak etmek için, öncelikle hisse sendi sahibi olmak lazım. Böylece sahip olduğunuz ortaklık sayesinde şirketin temettü dağıtacağı günde temettü almaya hak kazanılır. Mesela hisse senedine sahip olan bir yatırımı şirket Mart ayını 24 ‘ünde temettü dağıtacağını ilan etmişse; 23 Mart seans sonuna kadar hisse senedi alarak temettü almaya hak kazanılır. Yatırımcının temettü dağıtacak şirkette daha önce hisse senedi varsa, dağıtılacak temettü otomatik olarak yatırımcının hesabına geçer. Bedelsiz hisse senedi şeklinde dağıtılan temettü ise yatırım hesabına aktarılır.
Ancak temettü alırken dikkat edilmesi gereken önemli nokta, dağıtılan temettü tutarı kadar hisse senedinin fiyatının düşmesidir. Örneğin; bir hisse senedinin temettü dağıtılmadan önceki günkü kapanış fiyatı 5 Türk lirası, dağıtılacak temettü fiyatı da 1 Türk lirası olursa, temettü dağıtımından sona 4 Türk lirası olacaktır. Bu yüzden yalınızca temettü dağıtımı için hisse sendi almak da yatırımcıya pek bir şey ifade etmez.
Temettü Nasıl Hesaplanır?
Temettü hesaplamak için temettü verecek şirketlerin yıllık dönem net karı açıklandıktan sonra geçmişteki kar payı oranlarına bakarak, bir tahmin yapılması mümkündür. Hisse senetleri nominal değerlerle ölçülür. Fakat borsa da bu değerler 1 Türk lirası olarak belirlendiğinden dolayı hesaplama da bu değerin göz önünde bulundurulması gerekir. Örneğin; son bir yılda, yıllık dönem net karının yaklaşık % 40′ nın dağıtacağını açıklayan bir şirket,1 Türk lirası karşılığından yaklaşık 40 kuruş temettü alınır. Bu şirkette 200 hissesi olan bir yatırımcının alacağı temettü rakamı da 80 Türk lirası olur. Bir başka şirket ise yıllık dönem net karının yaklaşık %70′ ni 1 Türk lirasına dağıtacağını açıkladı. Temettü almak isteyen bir yatırımcı 1 Türk lirasına karşı 70 kuruş temettü alır. Yatırımcının bu şirketten 2000 hissesi olduğunu var sayarsak, yatırımcının dağıtımdan sonra alacağı temettü fiyatı 1.400 Türk lirasıdır.
Temettü Dağıtımından Sonra Hisse Senedi Fiyatı Düşer Mi?
Şirket temettü dağıttıktan sonra hisse sendi fiyatının düşmesi söz konusudur. Temettü dağıtımından sonra hisse senedinin fiyatı aynı oranda düşer ve ayın oranda şirketin hisseleri de değer kaybeder. Ancak şirketin kar payı dağıtımları yatırımcılara güven sağlar. Nakit temettü dağıtımından sonra şirkete güvenen yatırımcı aynı şirketten hisse senedi almaya devam eder. Eğer yatırımcılar hisse sendi fiyatı düşmesine rağmen şirketten hisse sendi almaya devam ederse, hisse senedinin fiyatı da kendiliğinden yükselir.
Hisse Senetlerinde Temettü Garantisi Var mıdır?
Hisse senetlerinden sabit getiri garantisi söz konusu değilse, temettü içinde aynı şey geçerlidir. Şirketler zarar etme ihtimallerini göz önünde bulundurarak, temettü dağıtımında garanti veremez. Şirketler net
gelirleri üzerinden vergiler ve diğer ödenecek tutarların kesintilerini yaptıktan sonra en az % 20’sini temettü olarak dağıtmaktadırlar. Bu yüzden herhangi bir fiyatın temettü olarak belirtilmesi de söz konusu değildir. Temettü dışından şirketler avansta verebilirler. SPK’nın kararına uyum sağlayan yatırımcıya, şirket dönem aralarında kar payı avansı da vermesi söz konusudur.
Temettünün Yatırımcıya Yararı Ve Zararı Nedir?
Alım – satım dışından temettünün yatırımcıya ekstra bir gelir sağlaması yatırımcıya alternatif bir yatırım aracı olmuştur. Her iki taraftan gelir sağlamak isteyen yatırımcı hisse sendi alarak temettüye yönelmişlerdir. Böylece yatırımcılar şirketleri temettülerinden yararlanmak için ödeme yapmadan bir gün öncesi hisse senedi alarak temettüye girmektedirler. Yatırımcının hisse senedini ne kadar elinde tuttuğunu önemi yoktur. Yatırımcı hisse senedini bir gün bile önce almış olsa da kar payı almasına engel olmaz. Borsa İstanbul’da işlem gören işletmelerin temettü dağıtımları hakkında genel sınırlandırma söz konusu olmadığından dolayı, dağıtılacak temettü şirketin izlediği yollarda yatırımcıya dağıtılır.
Dağıtılan kar payı anında yatırımcının hesabına geçer, ancak temettü almak içim hisse senedine yatırım yapmak doğru bir düşünce değildir. Çünkü kar payı miktarı düşük olacağından dolayı kar etmek yerine zarar da edilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken durum şirketin finansal açıdan güçlü olup olmadığı ve sektöründeki konumudur. Bunun yanı sıra hisse senedinin kapanış fiyatı da göz önünde bulundurulmalıdır. Buna göre yatırımcı kar edip etmeyeceğini hesaplayarak temettü almak için işlemlerini başlatabilirler. Kısacası temettünün yatırımcıya yararı kadar zararı da olduğu için yatırımcı, yatırım yapmadan iyice araştırma yapması gerekir.
Bir önceki yazımız olan Borsa Ne Kadar Para İle Oynanır-Ne Kadar Riskli başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.