Bankalar Nasıl Para Kazanır?

İnsanların paralarını yatırarak, güvende tuttuğu ve acil para ihtiyaçlarında sağladığı kredi kartları ya da kredilerle yaşamı kolaylaştıran bankaların, nasıl para kazandığı, çoğu kimse tarafından merak edilmez. Ya da kimi zaman bankaların, sınırsız para kaynağının olduğu düşünülür. Bu kesinlikle yanlış bir algıdır. Çünkü bankalar da sınırlı para kaynaklarına sahiptir ve bu para kaynağını da çok basit biçimde elde etmezler.

Bankalar Nasıl Bir Sistemle Çalışır?

Düşünüldüğünün aksine bankalarda, trilyonlarca para kolayca kazanılmıyor. Bankaların kazançları, müşterilerine sunduğu kredi ve kredi kartları aracılığı ile sağlanıyor. Yani bir banka ne kadar çok kredi kartı ve kredi verirse kazancı da bu oranda artmaktadır. Tabii bu kazanç, verdiği para üzerine uyguladığı faizlerden elde ediliyor. Bu uygulanan faiz de o günkü piyasa değerlerine göre belirleniyor.

Bankaların, uyguladıkları faizlerle para kazanması haksızlıkmış gibi görünebilir. Fakat farklı bir açıdan düşünüldüğünde, müşterilerin en çok paraya ihtiyaç duyduğu zamanlarda gereken parayı onlara sağlayan bankalar, hiç faiz uygulamasaydı, acil durumlarda para çekilecek bir birim kalmazdı. Çünkü bankalar, gelirlerinin büyük bir çoğunluğunu faizlerden sağlıyorlar. Bir de kredi kullandırırken aldıkları dosya masrafları, bankaların önemli bir gelir kaynağıdır. Bunun dışında kredi kullanımı sırasında yapılan sigorta işlemleri, bankalara para kazandıran bir başka yöntemdir.

Hesap İşletim Ücretleri

Hemen herkesin en az bir bankada hesabı vardır. Bankalarda açılan bu hesaplarla, birikmiş paranın güvende tutulması veya kişinin çalıştığı iş yerinden maaşının yatırılması gibi işlemler yapılır. Bankaların, bu işlemlerden fazla bir karının olduğu söylenemez. Bu nedenle banka hesaplarına yıllık veya belli aylarda tekrarlanan dönemlerde bir hesap işletim ücreti uygulanmaktadır. Bu hesap işletim ücreti yaklaşık olarak 100 TL civarındadır. Çok büyük bir miktar gibi görünmeyen bu ücret, bankada çok sayıda kişinin hesabı olduğu düşünülürse, hatırı sayılır bir paraya dönüşecektir.

Zaman zaman bu hesap işletim ücretinin kesilmesine tepki gösteren müşteriler olur. Durup dururken bu ücretin hesaplarından kesilmesine kızan müşterilere göre, bankanın aldığı bu para son derece haksız bir durumdur. Ancak bu tepkiyi gösterirken, bankaların kişilerin parasını güvende tuttuğu ve uyguladığı faizlerle bu paranın artmasını sağladığı da unutulmamalıdır. Çünkü bu para evde saklanırsa, çok güvende olduğu söylenemez. Her gün haberler, yüzlerce hırsızlık olayından bahsetmekte. Banka, parayı kötü niyetli şahıslardan korumakla beraber, evde tutma ile asla sağlanamayan bir artışı hesaba ekliyor. Bütün bu avantajların bir ücreti olarak da, hesap işletim ücreti kesiyor. Bu ücret, bankaların para kazanma yollarından biridir.

Kredi Kartı Ücretleri

Hesap işletim ücretine benzeyen başka bir ücret, kredi kartlarından kesiliyor. Kredi kartı harcamalarında zaten bir faiz uygulanıyor. Ancak banka, bu faizin dışında kredi kartlarından da belli miktarda bir ücreti keserek, kar elde ediyor. Kredi kartı ücretleri, yıllık olarak kesiliyor. Bazı bankalar, kredi kartı müşterilerinin artması için, bu uygulamadan bir süreliğine vazgeçebiliyorlar. Fakat kartı kullandıktan bir dönem sonra, kart ücreti uygulaması yine devreye giriyor.

Ayrıca, kredi kartının bütün limiti harcanmışsa ve kişi sadece bu limitin asgarisini yatırıyorsa yatırılan asgari limitin içinden, belli bir miktarın eksildiği gözlemlenir. Örneğin kredi kartının asgari limiti 600 TL ise, 600 TL hesaba yatırıldıktan sonra bu paranın bir anda 50 TL’ye yakın bir kısmının eksildiğini fark etmek mümkün. İşte bu eksilen bedel de bankaların kazançları arasında yer alıyor.

Esnek Hesaplardan Kesilen Ücretler

Bankalar, maaş müşterilerine esnek hesap veya destek hesap adı altında bir para sunuyorlar. Tanımlanan esnek hesap bedeli, müşterinin maaşı ne kadarsa bu paranın iki katına kadar ulaşabiliyor. Sağlanan bu imkân, hesapta her daim para bulunması ve zor bir anda kullanılması açısından oldukça avantaj sağlıyor.

Bu para harcanmadığı ve hesapta kaldığı sürece, bundan herhangi bir işletim bedeli veya faiz alınmıyor. Ama bu paranın tamamı harcandığında ve esnek hesap limiti eksilere düştüğünde, banka bu durumda da para kazanmaya başlıyor. Bu kez de esnek hesap faizi ve işletim bedeli adı altında bir ücret kesmeye başlıyor.

Para Puanlar ve Bonuslar

Pek çok kredi kartının reklamında para puan, bonus, Maxi puan gibi ifadeler yer alıyor. Bu puanlar “harcadıkça kazandıran” olarak niteleniyor. Çünkü gerçekten de belli iş yerlerinden yapılan alışverişlerde kredi kartı, bu bahsedilen para puanları kazanıyor. Bu para puanlar biriktiğinde onları para yerine harcamak, oldukça eğlenceli ve karlı hissettiriyor. Tabii şu ana kadar çizilen tablo, olayın banka müşterilerine görünen kısmı. Bunun bir de bankalar açısından değerlendirilen bir boyutu var.

Bankalar çeşitli iş yerleri ile anlaşmalar yaparlar. Bu anlaşma. Bankalara ciddi paralar kazandırır. Üstelik reklamlarda duyulan iş yerlerinden yapılan alışverişlerde kazanılan para puanlar, bankaların kendisi tarafından müşteriye verilmez. Bu para puanlar, üye iş yerinden temin edilir. Buna karşılık da adı geçen iş yerinin, reklamı yapılmış olur. Bunun yanı sıra bankanın kredi kartı yönlendirmesi ile o iş yerine daha çok müşteri sağlanmış olur. Sağlanan para puanlar, aslında bankaların önemli bir kar kaynağıdır.

Kısmi Rezerv Sistemi

Bu önemli bir finansal terimdir. Bankalar, bu sistem ile yatırılan paranın on katı civarında bir gelir elde ederler. Bunu bir örnekle açıklamak daha aydınlatıcı olacaktır. Varsayalım; bir müşteri bankaya uzun vadeyle 2000 TL yatırdı. Banka tarafından bu paranın yüzde 10’luk dilimi, hemen merkez bankasına aktarılır. Bu aktarılan miktar, merkez bankasında faizle işletilir. Müşteri, vadesi dolup parasını çekmek istediğinde, elbette bu paranın yüzde onluk kısmı müşteriye iade edilecektir. Fakat bu sırada merkez bankasında işletilen faiz, bankanın karı olacaktır.

Bankaya müşteri tarafından yatırılan 2000 TL’nin yüzde onu, merkez bankasında durmaya devam ederken, başka bir müşteri bireysel kredi için bankaya başvurursa, 2000 TL’nin geri kalan kısmı da bu müşteriye kredi olarak verilir. Kredi çeken müşteri ile yapılacak sözleşmeye göre, kredi faiz oranı uygulanacak ve banka yine kar edecektir. Üstelik müşteri, çektiği krediyi ödemezse, faiz oranı yükselecek ve hatta bu müşterinin evine haciz gönderilecek, mallarına el koyulacaktır. Yani bankalar her yönden karlı sayılmaktadır. Özellikle bu bahsedilen durum gibi vadeli hesap yatırımları, bankaların kısmi rezerv uygulaması için son derece ideal uygulamalardır.

Bankalar Kazandıkları Parayı Nasıl Kullanırlar?

Bankalar kazandıkları parayı aslında “parayla oynama” deyimini hayata geçirerek, sürekli arttırırlar. Çünkü hayatta kalmak için bunu yapmak zorundadır. Dışarıdan göründüğü gibi bankaların faiz oranları, kısmi rezerv yöntemleri, hesap işletim ücretleri ile para kazanmaları gayet heyecan vericidir. Ancak bunun bir de görünmeyen tarafı vardır.

Bankaların yüzlerce şubesi ve binlerce çalışanı mevcut. Bu şubelerin giderleri, çalışanlara ödenecek maaşlar, bankanın sorumluluğu altındadır. Kazanılan paranın büyük bir bölümü, bankaların giderleri için harcanır. Geri kalan kısmını da sürekli olarak artırmak zorundadırlar. Bankalar, bir ülkenin ekonomisinin en önemli unsurudur. Bankaların iflas etmesi demek, o ülke ekonomisinin yerle bir olması anlamına gelmektedir. Bu nedenle bankalar, ayakta kalmak için parayı katlama yöntemlerini kullanırlar.

Bir önceki yazımız olan Evlilik Desteği 50 Bin TL Kredi İmkanı Evlilik Desteği Nasıl Alınır ? başlıklı makalemizde Devletten evlilik kredisi, evlilik desteği ve evlilik kredisi almak hakkında bilgiler verilmektedir.